اثر بخشی اتوکلاو بستگی به زمان, دما و مسیر تماس بخار با مواد عفونی دارد. بنابراین برای استریل کردن کامل و موثر و همچنین جهت عملکرد صحیح اتوکلاو پیشنهاد می شود:
مواد نوک تیز نباید در داخل کیسه اتوکلاو قرار داده شوند بلکه باید در ظروف مخصوص زباله های نوک تیز جمع آوری شده و به عنوان زباله های تیز و برنده دفع گردد.
دستگاه اتوکلاو کلاس B شرکت سلامت صنعت بوعلی نوعی از اتوکلاوهاست که دارای پمپ وکیوم قدرتمندی است به همین دلیل می توان با این دستگاه تا حدود 0.9 بار خلا ایجاد کرد، دما و فشار تنظیم شده در این کلاس از اتوکلاو ها بر اساس استاندارد های بین المللی است که ابزارآلات در دمای 21 درجه سانتیگراد با فشار 1.2، حداقل به مدت 15 دقیقه و در دمای 134 درجه سانتیگراد با فشار 1.2 و حداقل به مدت 3 دقیقه تحت تاثیر فرایند استریلیزاسیون قرار می گیرند.
جالب است بدانید که شرکت سلامت صنعت بوعلی در اتوکلاو کلاس B علاوه براینکه در دندان پزشکی ها کاربرد دارد در اتاق های جراحی، ارتوپدها، متخصصین زنان و زایمان و شمار بسیاری از جامع پزشکی از این دستگاه استفاده می کنند و قادر هست که تمامی ابزار ها و وسایل آزمایشگاهی را چه با پوشش و چه بدون پوشش را ضدعفونی و استریل نمایند.
قوانین بهداشتی – اپیدمیولوژیک استرلیزه سازی تجهیزات
سالن های زیبایی در بیشتر کشورها باید از قوانین سختگیرانه در مورد ضد عفونی و استرلیزه سازی تجهیزات خود پیروی کنند. با این حال، قانون در انگلیس الزامی به داشتن اتوکلاو در سالن زیبایی برای استرلیزه کردن تجهیزات قابل استفاده مجدد، ایجاد نمیکند. توصیه می شود تجهیزات را در آب گرم با صابون بشویید و سپس با استفاده از محلول مشخص شده برای ضد عفونی، ضد عفونی کنید.
در ضمن، شایع ترین انواع عفونت هایی که در چنین مکان هایی رخ می دهد عبارتند از:
اگرچه قانون انگلیس تعهدات استرلیزه سازی را تحمیل نمی کند، اما مراقبت بهتر از سلامت مشتریان و کارمندان ارزش هزینه های آن را دارد. وسایلی که یکبار مصرف نیستند باید شسته شوند، ضد عفونی شوند و در نهایت استرلیزه شوند تا از امنیت و سلامت کامل آنها در حین سرویس اطمینان حاصل شود. روند استرلیزه سازی همه ویروس ها، قارچ ها و باکتری ها را از بین می برد. از ویژگی هایی که اتوکلاو کلاس B را از سایر دستگاه های موجود در بازار متمایز می کند، امکان استریل کردن هر نوع ابزار از جمله وسایلی با سطح متخلخل است. وسیله ای کلاس B یک دستگاه درجه یک است که همچنین نیاز پزشکی را برآورده می کند. فقط استرلیزه سازی اتوکلاو اطمینان کامل از پاک بودن تجهیزات را می دهد.
برای اطمینان از عملکرد صحیح اتوکلاو، هر روز باید یک آزمایش خلاء انجام شود. علاوه بر این، سوابق استرلیزاسیون سازی باید در نظر گرفته شود و برای هر استرلیزه سازی باید از شاخص خاصی استفاده شود. اسپورال برای یک بار در ماه ضروری است، اسپورال A در یک اتوکلاو قرار داده شده و سپس به طور معمول استریل می شود. پس از پایان اختلاف، باید آن را برای آزمایش به آزمایشگاه برگردانید تا عملکرد صحیح اتوکلاو را تأیید کند.
نکته: در صورتی که اتوکلاو برای روشهای دیگر استفاده شود، بایستی کالیبراسیون در دما و فشارهای ذکر شده در روش نیز انجام شود.
ج- ارایه نمودار پایداری دما پس از رسیدن دمای اتوکلاو به شرایط تعادل دمایی، الزامی خواهد بود.
تبصره: فشارسنج اتوکلاو در گستره 0.5 تا 2.0 bar می تواند به تنهایی کالیبره شده و گواهی صادر شود و یا کالیبراسیون همزمان دما و فشار در مدت زمان استریل با استفاده از دیتالاگرهای دما و فشار انجام شده و گواهی دما – فشار صادر گردد
اگر حد مجاز خطای دستگاه را P ، عدم قطعیت مندرج در گواهینامه کالیبراسیون (با ضریب پوشش k=2 ) U و تصحیح مندرج در گواهینامه را C بنامیم، حالتهای زیر جهت بررسی وجود خواهد داشت:
در حالت اول اتوکلاو مورد تایید بوده و نیازی به اعمال نتایج نمیباشد. در حالت دوم برای استفاده از اتوکلاو باید تصحیح نتایج صورت گیرد. در حالتهای سوم و چهارم دستگاه غیرقابل استفاده بوده و باید تعمیر یا تعویض گردد.
-2 برای اتوکلاوهایی که امکان تنظیم دما وجود ندارد:
اگر حد مجاز خطای دستگاه را P ، عدم قطعیت مندرج در گواهینامه کالیبراسیون (با ضریب پوشش k=2 ) U و تصحیح مندرج در گواهینامه را C بنامیم
تنها شرط تایید کالیبراسیون عبارت خواهد بود از:
فشارسنج دستگاه ابزار کنترلی بوده، لذا خطای مربوط به فشارسنج در نتایج کنترل میانی کاربرد دارد.
گواهی اتوکلاو فاقد امکان تغییر در تنظیم دما برای اپراتور:
گواهینامه زیر برای یک اتوکلاو (که امکان تغییر در تنظیم دما برای اپراتور وجود ندارد) صادر شده است:
نتیجه: اپراتور برای رسیدن به دمای درخواستی باید 1.9 سانتی گراد دمای تنظیمی دستگاه را کاهش داده و آن را روی 119+ سانتی گراد تنظیم نماید و چون این امکان در اختیار اپراتور قرار ندارد، دستگاه غیرقابل استفاده خواهد بود.
کنترل میانی اتوکلاوها باید به شکل زیر انجام شود:
🔹ثبت دما، فشار و زمان استریل در هر بار استفاده، مقایسه دادهها با یکدیگر
🔹استفاده از چسب اتوکلاو در هر بار استفاده
🔹استفاده از تستهای شیمیایی بخار نواری در هر بار استفاده
این دستگاه ها به عنوان اجاق های فشار داخلی هنوز در بسیاری از نقاط جهان مورد استفاده قرار می گیرند. نوع مدرنتر دارای یک محفظه فلزی با درب فلزی مطمئن است که می توان آن را با یک واشر لاستیکی محکم و مهر و موم کرد.
دارای شیر تخلیه هوا و بخار ، فشارسنج و سوپاپ ایمنی می باشد. در قسمت پایین محفظه یک بخاری برقی غوطه ور وجود دارد.
این نوع متداول اتوکلاو است که در آزمایشگاه ها استفاده می شود. در این نوع اتوکلاو ، بخار از طریق واحد گرمایش داخل محفظه ایجاد می شود ، که سپس برای استریل سازی در اطراف محفظه حرکت می کند. این نوع اتوکلاو نسبت به انواع دیگر ارزان تر است.
در این نوع اتوکلاو آزمایشگاهی ، بخار در یک مولد بخار جداگانه تولید می شود که سپس به اتوکلاو منتقل می شود. این اتوکلاو سریعتر است زیرا بخار می تواند در عرض چند ثانیه تولید شود. این نوع اتوکلاو نسبت به نوع جابجایی گرانشی بهبود یافته است.
اتوکلاو فشار منفی
این نوع دیگری از اتوکلاو آزمایشگاهی است که هم مولد بخار و هم مولد خلاء را شامل می شود. در اینجا ، ژنراتور خلاء تمام هوا را از داخل اتوکلاو خارج می کند در حالی که مولد بخار، بخار ایجاد می کند. سپس بخار به اتوکلاو منتقل می شود. ما بیشتر این نوع اتوکلاو را توصیه می کنیم زیرا بسیار دقیق است و به سطح اطمینان بالای استریل دست می یابد. این نیز گران ترین نوع اتوکلاو است.
کاربرد اتوکلاو
اتوکلاوها دستگاه های مهمی برای اطمینان از استریل سازی مواد حاوی آب هستند زیرا نمی توان آنها را با استریل کردن با حرارت خشک استریل کرد. علاوه بر این ، اتوکلاوها برای اهداف مختلف دیگر استفاده می شوند.
از اتوکلاو آزمایشگاهی برای ضدعفونی زباله های بیولوژیکی خاص و استریل سازی محیط ، ابزارها و ظروف آزمایشگاهی استفاده می شود.
توصیه می شود زباله های پزشکی تنظیم شده که ممکن است حاوی باکتری ها ، ویروس ها و سایر مواد بیولوژیکی باشند قبل از دفع توسط اتوکلاو غیر فعال شوند.
در آزمایشگاه های پزشکی ، اتوکلاوها برای استریل سازی تجهیزات پزشکی ، ظروف شیشه ای ، تجهیزات جراحی و ضایعات پزشکی استفاده می شود.
به طور مشابه ، اتوکلاوها برای استریل سازی محیط کشت ، ظروف قابل اتوکلاو ، لوله های پلاستیکی و نوک پیپت استفاده می شوند.
نیاز امروز صنعت پزشکی در زمینه روشهای سالم امحاء و بیخطرسازی زباله های بیمارستانی ، حفاظت از محیط زیست و نبود شرایط مناسب جهت دفع این پسماندها که عموماً قابلیت انتقال بیماری نیز دارند ، ضرورت استفاده از دستگاههای امحاء زباله را در بیمارستانها بیش از پیش نمایان کرده است. عملکرد بسیاری از دستگاه های امحاء زباله های بیمارستانی بر اساس استریلیزاسیون بر مبنای تزریق بخار و خلاء یا حرارت خشک و به صورت تمام اتوماتیک است. در ایران به ازای هر تخت بیمارستانی نزدیک به سه کیلوگرم زباله تولید میشود (روزانه 400 تن زباله) که این رقم چند برابر استاندارد جهانی است. 20 تا 30 درصد زباله های هر تخت بیمارستانی را پسماندهای عفونی تشکیل می دهند و بر این اساس این میزان در ایران معادل کل زباله ها در کشورهای پیشرفته به ازای هر تخت است.
وزن دستگاه: یک درب بویلر دار 810 کیلوگرم، یک درب بدون بویلر 770 کیلوگرم،دو درب بویلر دار 840 کیلوگرم،دو درب بدون بویلر 800 کیلوگرم
دمای کار دستگاه اتوکلاو : 110 تا 135 درجه سانتی گراد
فشار کار دستگاه: حداکثر 2/4 بار
منبع تغذیه بخار: یک درب بویلر دار: بخار مرکزی و مولد بخار برقی، یک درب بدون بویلر: بخار مرکزی،دو درب بویلر دار: بخار مرکزی و مولد بخار برقی، دو درب بدون بویلر: بخار مرکزی
هوای فشرده ورودی: 6 بار
مشخصات آب ورودی اتوکلاو : فشار 2 بار و سختی کمتر از 50PPM
مشخصات برق ورودی: یک درب بویلر دار 380V/50Hz/42A، یک درب بدون بویلر 380V/50Hz/6A،دو درب بویلر دار 380V/50Hz/42A، دو درب بدون بویلر 380V/50Hz/6A
درب اتو کلاو با آن که کاملا بسته شده ، اما قفل نمی شود.
a) جسمی مانع بستن در است. b) کابل ها خیلی شل هستند. c) قفل، خارج از تنظیم است.
a) جسم را درآورید. b) کابل ها را تنظیم کنید. c) قفل را تنظیم کنید.
موتور ثبت کننده حرارت فعال نیست.
a) فیوز کنترل جریان برق پریده است. b) موتور ثبت کننده معیوب است.
a) فیوز را بزنید. b) موتور را تعویض کنید
جداره بیرونی (Jacket) گرم نمی شود.
a) منبع تامین کننده بخار و دریچه های قطع کننده (Shut off valves) باز نیستند. b) صافی مسدود شده است. c) دریچه رگولاتور کار نمی کند.
a) دریچه هارا باز نموده تمیز یا تعمیر کنید. b) صافی را تمیز کنید. c) رگولاتور را تنظیم یا تمیز کنید.
نشانگر سترون سازی پایان چرخه سترون سازی کامل را نشان نمی دهد.
a) اتاقک سترون سازی نادرست یا بیش از حد بارگذاری شده است. b) دریچه بخار معیوب است. c) زمان سترون سازی کافی نیست. d) اتوکلاو به دما و فشار انتخابی سترون سازی نمی رسد. e) نفوذ بخار کافی نیست. f) فرآیند قبل از آغاز چرخه مناسب نبوده است، هوا به مقدار زیاد داخل اتاقک باقی مانده است. g) نشانگر بیولوژی برای چرخه اجرا شده مناسب نیست.
a) نحوه تقسیم و مقدار بارگذاری را مطابق با توصیه های سازنده تنظیم کنید. b) دریچه بخار را بررسی کنید.آن را تعمیر یا عوض کنید. c) زمان سترون سازی را مطابق با نوع چرخه تنظیم کنید. (d₁دمای انتخابی و تناسب فشار بخار را با چرخه انتخابی بررسی کنید. (d₂احتمال نشت بخار از درب (واشر) یا مسیر ابزار های کنترلی را بررسی کنید. e) اقلام درون دستگاه را کم کنید تا بخار بهتر جریان داشته باشد. f) از یک کاردان فنی سرویس کمک بگیرید تا سامانه تخلیه را بررسی کند. g) مشخصات نشانگر بیولوژی را بررسی کنید.چرخه سترون سازی را تکرار کنید.
چرخه سترون سازی بدون دلیل متوقف شده است.
a) فشاربخار، آب و هوا، هیچکدام کافی نیستند.در نتیجه، ابزار تنظیم و کنترل عبور دریچه های سولنوئیدی فعال نمی شوند.
a) فشارهای تامین کننده بخار، آب و هوا را بررسی کنید .سامانه های تنظیم را کنترل نمایید.
وسایل سترون شده مرطوب باقی می مانند.
a) دریچه بخار معیوب است. b) آب گذر اتاقک سترون سازی مسدود شده است. c) بارگذاری در اتوکلاو بیش از حد است. d) اتوکلاو تراز نیست.
a) دریچه بخار را تمیز یا آن را تعویض نمایید. b) سامانه آب گذر را کنترل یا تمیز کنید. c) اقلام درون دستگاه را کم کنید.چرخه سترون سازی را تکرار نمایید. d) اتوکلاو را تراز کنید.
نشانگر بیولوژی مثبت است.
a) نشانگر بیولوژی برای عملکرد چرخه مناسب نیست.
a) از نشانگر بیولوژی با سری ساخت یا سازنده دیگر استفاده کنید، پارامتر ها را با دقت ثبت کنید.
فشار بخار خیلی پایین است.
a) واشر درب خراب است.
a) واشر را بررسی و آن را تعویض کنید.
فشار بخار زیاد است.
a) بخار داخلی در اجزای دیگر اتوکلاو نشت می کند. b) اتوکلاو بیش از حد بارگذاری شده است. c) اتوکلاو کالیبر نیست.
a) دریچه های الکتریکی و غیره را بررسی کنید. b) اقلام درون دستگاه را کم کنید. c) اتوکلاو را کالیبر کنید.
۱- پمپ وکیوم صدا میدهد: دیافراگم پاره شده و باید عوض شود.
۲- فشار بالا نمیرود: این اشکال میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که به برخی از آن در زیر اشاره شده است.
یکی از شلنگها پاره شده است و باید تعویض یا تعمیر شود.
لاستیک دور درب پاره یا کثیف شده است.
آب کافی به داخل سیستم تزریق نشده است.
المنت خراب است و باعث افزایش دما و افزایش فشار گاز داخل چمبر نمیشود.
۳- نشان دهنده حداقل و حداکثر سطح آب در مخزن اصلی کار نمیکند به این معنی که دور الکترودها را جرم گرفته و باید تمیز گردد.
۴- در صورت پر کردن بیش از حد مخزن ممکن است عمل استریل سازی صورت نگیرد و دستگاه اتوکلاو هشدار دهد.
۵- سیستم قفل درب عمل نمیکند یا درب دستگاه بسته نمیشود که در این حالت ممکن است میکروسوییچ درب خراب بوده و یا از محل خود جابجا شده و باید دوباره تنظیم شود.
۶- آب به داخل چمبر یا مولد بخار ریخته نمیشودکه نشان میدهد که پمپ آب اتوکلاو خراب است و باید تعمیر شود.